MEK-i iranian në Shqipëri: Ndikimet dhe Divizionet Sektoriale të Ardhshme të Ardhshme

MEK-i iranian në Shqipëri: Implikimet dhe Divizionet Sektoriale të Ardhshme të Ardhshme (aka Mojahedin Khalq, Rajavi
Ebi Spahiu, Balkanalysis, 02 Mars 2017: … Nëse Shqipëria është e përgatitur të mjaftueshme për të trashëguar një luftë të gjatë në mes të një fuqie të madhe rajonale të Lindjes së Mesme dhe një organizmi të ngjashëm terrorist, është ende për t’u parë, por duke pasur parasysh përpjekjet e vazhdueshme të Shqipërisë me endemike korrupsioni dhe krimi i organizuar, dhe shfaqja e ngadaltë e radikalizimit fetar si kërcënim rajonal i sigurisë, sektare …

Lidhu me burimin

MEK-i iranian në Shqipëri: Implikimet dhe Divizionet Sektoriale të Ardhshme të Ardhshme (aka Mojahedin Khalq, kultivi Rajavi)

Shënim i redaktorit të Balkanalysis.com: Në vitin 2013, administrata e Obamës i bindte autoritetet shqiptare që të merrnin në MEK, një grup terrorist marksist që kishte qenë në luftë të hapur me Republikën Islamike prej vitesh. Në vitin 2016, nën mbulimin e krizës së migracionit dhe me ndihmën e UNHCR-së, disa qindra prej këtyre disidentëve iranianë u sollën në Shqipëri nga Iraku. Çfarë mund të gabojë? Në këtë analizë ekskluzive të re të një subjekti të sigurisë të diskutuar pak, eksperti shqiptar kundër terrorizmit Ebi Spahiu analizon potencialin për ndarjet e ardhshme sektare dhe orientimet vendore dhe ndërkombëtare ndaj popullsisë më të re të Shqipërisë.

Nga Ebi Spahiu

Ebiu-Spahiu-Balkanalysis Në vitin 2013, Administrata e Obamës bëri një marrëveshje me qeverinë e Shqipërisë për të ofruar azil për rreth 250 anëtarë të Mohajedeen-e-Khalq (MEK), një grup “disident” iranian që u internua nga Irani në Irak gjatë viteve të hershme të regjimit të Khomeinit. Grupi dikur ishte etiketuar si një organizatë terroriste nga bashkësia ndërkombëtare për shkak të rekordeve të saj të orkestrimit të fushatave të bombardimeve në Iran – shpesh duke synuar zyrat amerikane, bizneset dhe qytetarët – si dhe operacione të tjera ushtarake në përpjekje për të rrëzuar regjimin islamik iranian të sapoformuar në vitet 1970.

Që nga viti 2013, administrata e Obamës dhe qeveria shqiptare kanë zgjeruar marrëveshjen, duke rritur numrin e azilkërkuesve diku në rangun prej 500-2,000 anëtarësh të MEK-ut. Gjatë verës së vitit 2016, Tirana mori kontigjentin më të madh prej rreth 1,900 njerëzve – një operacion i menaxhuar nga UNHCR.

Megjithëse shumica e mediave lokale e përshkruajnë operacionin dhe gatishmëria e Shqipërisë për të ofruar ndihmë grupit disident si një mision humanitar, është diskutuar pak për implikimet e mundshme që mund të ketë prania e MEK-ut për Shqipërinë në planin afatgjatë dhe për balancat fetare që tashmë kanë qenë u hodh poshtë nga prezenca Wahabbi dhe Salafi në mesin e komuniteteve të moderuara myslimane gjatë viteve të fundit.

Identitetet sektare dhe ndan në kontekstin e aktivizmit vehabist dhe Sirisë

Mbështetësit dhe organizatat islamike të bazuara në sunitë kanë një histori të veprojnë në Shqipëri dhe në të gjithë Ballkanin Perëndimor përmes fondeve që shpesh rrjedhin nga vendet e Gjirit që kanë eksportuar vlerat dhe traditat islamike Wahabbi dhe Selefi, të cilat ishin më parë të huaja ndaj popullsisë myslimane shumicë shqiptare e cila ende ndjek mësimet e bazuara në Hanefi, të trashëguara nga Perandoria Osmane.

Sipas një analize të Qendrës Kërkimore të Pew mbi popullsinë muslimane të Shqipërisë, kjo përbërje fetare reflekton shekujt e ndikimeve fetare, duke përfshirë traditat sufiste dhe shiite, të vërtetuara në praktikat dhe ritualet e sotme. Kjo është kryesisht nga ky histori e gjatë se gjashtë në dhjetë muslimanë nuk e dallojnë përkatësinë e tyre fetare në një formë sektare, si Shi’a apo Sunni, thjesht thjesht identifikohen si “vetëm mysliman” sipas gjetjeve të Pew.

Pavarësisht këtyre trashëgimive historike që kanë forcuar marrëdhëniet ndërmjet bashkësive fetare, prezenca e grupeve vehabite dhe selefit gjatë viteve ka futur një identitet sektar, për të cilin shumica e praktikuesve muslimanë shqiptarë ishin të harruar në të kaluarën. Që nga fillimi i konfliktit në Siri, rreth 150 qytetarë shqiptarë dhe mbi 500 shqiptarë etnikë nga Kosova dhe Maqedonia janë bashkuar me organizatat terroriste në Siri dhe Irak, së bashku me Jabhat Al-Nusra dhe më vonë IS.

Edhe pse numri i luftëtarëve të huaj është zvogëluar në mënyrë drastike që nga viti 2015, kërcënimet vazhdojnë nga agjitacionet jo të dhunshme dhe tregimet ndarëse që vazhdojnë të mbizotërojnë në disa peizazhe religjioze, duke përfshirë portretizimin negativ të komuniteteve lokale bektashiane dhe përçarjet sektare që po bëhen më të theksuara .

MEK në Shqipëri dhe Divizionet sektare

Që nga fillimi i tij në vitet 1960, MEK ka përqafuar ideologjitë marksiste dhe vlerat islame me bazë shiit; kjo e ka dalluar grupin nga organizatat e tjera terroriste islamike të cilat kanë mbetur më të fokusuara në identitetin e tyre sektar.

Shumica e njerëzve në Shqipëri dinë pak për MEK-un, as për listën e emrave të tjerë që grupi ka përdorur për të identifikuar veten si një grup rezistence ndaj sundimit teokratik të Khomeinit, për të mos përmendur aktivitetet e tyre pas revolucionit iranian dhe mërgimin e tyre në Irak ku Saddam Hussein ofroi mbështetjen e tij në këmbim të kapaciteteve të tyre për të kërcënuar regjimin iranian.

Gjatë viteve, MEK ka hequr dorë nga çdo dhunë dhe ka zhvilluar marrëdhënie më të ngushta me zyrtarët e qeverisë amerikane, që më vonë e larguan grupin nga lista zyrtare e organizatave terroriste. Megjithë angazhimin e tyre me Perëndimin, historia e dhunës së grupit mbetet një çështje e rëndësishme e ngritur shpesh nga vëzhguesit dhe politikëbërësit e Iranit, të cilët vënë në dyshim angazhimin e grupit për të hequr dorë nga të gjitha format e dhunës duke arritur objektiva politike.

Në vitin 2013 kjo ishte e dukshme kur shumë vende që iu drejtuan qeveria amerikane për të pritur anëtarët e MEK-ut refuzuan ta bënin këtë, për shkak të implikimeve të sigurisë. Mendohet se Rumania ka qenë mikpritësi i preferuar i SHBA për MEK, por autoritetet rumune menjëherë refuzuan. Prandaj Shqipëria nuk ishte zgjedhja e parë për zhvendosjen e MEK, por pranoi për shkak të marrëdhënieve të ngushta me SHBA.

Lloji i implikimeve të sigurisë që prania e tyre mund të sjellë ende duhet të vlerësohet nga politikëbërësit shqiptarë, me disa që spekulojnë se MEK do të krijojë një bazë në kryeqytetin e vendit, ngjashëm me atë të Camp Liberty dhe Ashraf në Irak, ku ata mund të kenë qasje armëve dhe të rifillojnë aktivitetet e tyre politike për të ulur regjimin e Iranit.

Edhe pse shumica e azilkërkuesve të MEK duket se kanë një jetë të qetë në shtëpitë e tyre të reja, ngjarjet dhe diskutimet e fundit lidhur me vdekjen e mundshme të udhëheqësit të MEK-ut në mërgim, Massoud Rajavi, sugjerojnë se MEK kërkon të rifitojë qëndrimin e saj politik në kundërshtim me Iranin, dhe i sheh zhvendosjen e anëtarëve të saj në Shqipëri si një mundësi për të rindërtuar si një lëvizje rezistence ndaj regjimit të Khameinit, por këtë herë larg nga kërcënimi i drejtpërdrejtë që grupet e autorizuar iraniane i posedonin për ta në Irak.

Ngjarja e Parisit, Shqipëria dhe Interesat e Mundshme të Jashtme në Marrëveshjen e Re

Që nga ardhja e tyre në Shqipëri, grupi duket se ka rritur përkrahjen në mes të elitës politike shqiptare, e cila u festua shumë gjatë një kongresi të organizuar nga Këshilli Kombëtar i Rezistencës së Iranit , mbajtur në Paris këtë korrik të kaluar.

Pandeli Majko, një deputet i tanishëm socialist dhe ish-kryeministër i Shqipërisë gjatë luftës në Kosovë, i shoqëruar nga mbi 20 përfaqësues politikë nga Shqipëria, dha një fjalim të heshtur në tubimin e Iranit të lirë në Paris, ku ai premtoi mbështetjen e tij për refugjatët që aktualisht qëndrojnë në Shqipëria, si dhe lufta e grupit për të pasur sukses në ndryshimin e regjimit në Iran. Kjo sigurisht që i ka zemëruar zyrtarët iranianë që këmbëngulin se MEK-u kërkon të shfrytëzojë pozitën gjeografike të Shqipërisë në mënyrë që të formojë një kamp të ri atje.

Ndërsa rivaliteti tradicional i Iranit me Izraelin mund të duket të tregojë veprimtari të mëtejshme në Shqipëri duke përfshirë MEK-un, informacionet e disponueshme nuk sugjerojnë ndonjë aktivitet domethënës izraelit. Megjithatë, një shqetësim i mundshëm më i madh përfshin një tjetër kundërshtar tradicional iranian – Arabinë Saudite – e cila është raportuar si ndihmë ndaj MEK-ut. Gjatë ngjarjes në Paris, disa figura të rëndësishme ndërkombëtare morën pjesë dhe (siç u raportua në disa media anti perëndimore) një përfaqësues i qeverisë saudite bëri një fjalim që premtoi angazhim për të ndihmuar lëvizjen në rrëzimin e regjimit të Iranit.

Përfundime të mundshme për Shqipërinë: ndarjet sektare dhe polemikat lokale më shumë se kërcënimet më të mëdha

Këto zhvillime mund të kenë pasoja serioze për politikëbërësit shqiptarë dhe shqiptarë të cilët nuk mund të parashikojnë pasojat afatgjata të përfshirjes në këtë çështje dhe zgjerimin e rolit të tyre në çështjet e politikës së jashtme përtej arritjes tradicionale të vendit të vogël ballkanik.

Pasi që MEK ka hequr dorë nga dhuna, grupi nuk paraqet kërcënim të menjëhershëm për sigurinë kombëtare në Shqipëri. Megjithatë, ajo mbetet një kërcënim ekzistencial ndaj regjimit iranian, i cili gjatë viteve ka mbështetur bastisje të konsiderueshme nëpërmjet Hezbollahut dhe grupeve të tjera proxy të mbështetura nga Irani në Irak për të shkatërruar organizatën dhe për të vrarë udhëheqësit kryesorë të MEK. Duhet të mbahet mend se MEK u soll në Shqipëri në bazë të marrëveshjes me administratën e Obamas direkt nga Iraku, jo nga ndonjë vend i tretë.

Duke marrë parasysh këta faktorë, duhet të priten më shumë përfshirje nga autoritetet shqiptare, edhe pse nuk ka shenja të qarta se prania e Iranit po rritet. Do të ishte shumë më e vështirë për Iranin që të godiste MEK-un në Shqipëri sesa në vendin fqinj të Irakut, megjithëse është ende e mundur.

Më shumë shqetësim është se prania e MEK paraqet rrezikun e ndezjes së ndarjeve sektare në komunitetet më të vogla, një fenomen ende në gjendjen e tij latente midis myslimanëve shqiptarë.

Disa predikime në internet nga liderët fetarë në Suni paralajmërojnë ndjekësit e tyre për praninë shiite në programet e OJQ-ve që synojnë të rekrutojnë të rinjtë dhe gratë të ndjekin mësimet Kur’anore dhe programet studimore në Iran, por nuk përmendet kurrë prania e MEK-ut në Shqipëri dhe rolin që ata mund të luajnë.

Ndërsa një luftë e rëndë sektare është shumë e vështirë në këtë pikë, ka një rrëfim sektar për çështjen, e cila mund të jetë çështje shqetësuese për të ardhmen, varësisht se sa forca ekzistuese islamike bëhen. Këto përfshijnë jo vetëm përkrahësit e ISIS, por edhe mbështetësit e Vëllazërisë Turke dhe Muslimane.

Një test do të jetë se sa mirë qeveria menaxhon MEK-un, nevojat e tyre dhe objektivat politike. Shumë shqiptarë janë të shqetësuar nëse MEK paraqet ndonjë rrezik të menjëhershëm, por askush nuk është duke folur për grindjen historike dhe ndër-kufitare të Iranit me MEK-un, dhe sa kërcënuar Irani ndjen ende nga grupi.

Ende duhet të shihet nëse Shqipëria është e përgatitur mjaftueshëm për të trashëguar një luftë të gjatë midis një fuqie të madhe rajonale të Lindjes së Mesme dhe një organizate të ngjashme terroriste si kult, por duke pasur parasysh përpjekjet e vazhdueshme të Shqipërisë me korrupsionin endemik dhe krimin e organizuar radikalizmi fetar si një kërcënim rajonal i sigurisë, ndarjet sektare mund të shtojnë listën e sfidave me të cilat ballafaqohet qëndrimi politik i Shqipërisë. Një pikë e polemikave që ka ndodhur tashmë në vend është se vetë marrëveshja është shumë e paqartë; ka pasur mjaft kritika në vend për një mungesë të perceptuar të transparencës në kushtet e dakorduara midis Shqipërisë dhe SHBA.

(Fundi)